Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ

Η περιπλάνηση του Οδυσσέως μετά από τον εμφύλιο πόλεμο και την πτώση της Τροίας, είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλούς συγγραφείς και ερευνητές. Οι περισσότερες εκδοχές παρουσιάζουν τον πολυμήχανο βασιλέα Οδυσσέα, ικανότατο μηχανικό και γνώστη της ναυσιπλοΐας, να περιπλανιέται για 10 χρόνια στον χώρο της Μεσογείου μία περιοχή αποδεδειγμένα γνωστή στους Έλληνες από αρχαιοτάτων χρόνων (ήδη από το 7.250 π.Χ. υπήρχε επαφή μεταξύ σπηλαίου Φράχθι Αργολίδος και Μήλου, όπως απόδειξαν τα ευρήματα στο σπήλαιο Φράχθι. Βλ. σχετική σελίδα).
Όμως υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η περιπλάνηση του Οδυσσέως ήταν και εκτός Μεσογείου και μάλιστα μέχρι τις ακτές της Αμερικανικής ηπείρου.

Η Εριέττα Μέρτζ (Henriette Mertz) στο βιβλίο της WINE DARK SEA (τίτλος στα Ελληνικά "ΟΙΝΩΨ ΠΟΝΤΟΣ" εκδ. ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ) που εξέδωσε το 1965 παρουσίασε πληθώρα στοιχείων για το εν Ατλαντικό Ωκεανό ταξίδι του Οδυσσέως. Αρκετά βήματα πιο πέρα προχωράει ο Ζίγκφριντ Πετρίδης στο βιβλίο του "ΟΔΥΣΣΕΙΑ - μία ναυτική εποποιία των Ελλήνων εις την Αμερικήν" που εξέδωσε το 1994. Στο βιβλίο του εκτός από την ανάλυση του ταξιδιού γίνεται και παρουσίαση στοιχείων που πιστοποιούν την ικανότητα πραγματοποίησης ενός υπερατλαντικού ταξιδιού στην εποχή του Οδυσσέως (γεωγραφικές γνώσεις, ικανότητα κατασκευής ποντοπόρων σκαφών κλπ).

Η Άγνωστη Ελληνική Ιστορία συνδιοργάνωσε με την Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος στις 31/1/2001 την προαναγγελθείσα ομιλία με θέμα "ΟΔΥΣΣΕΙΑ-Μία ναυτική εποποιία προϊστορικών Ελλήνων στην Αμερική".

Ομιλητής ήταν ο κ. Ζίγκφριντ Πετρίδης (πιέστε εδώ για πληροφορίες) συγγραφέας του βιβλίου "ΟΔΥΣΣΕΙΑ-Μία ναυτική εποποιία προϊστορικών Ελλήνων εις την Αμερικήν". Στην ομιλία αναλύθηκαν από τον συγγραφέα τα στοιχεία που παρουσιάζει και στο βιβλίο του και αποδεικνύουν ότι το ταξίδι του Οδυσσέα ήταν μέχρι την Αμερικανική ήπειρο. Μερικά από τα θέματα που αναλύθηκαν στην ομιλία ήταν :

• Οι ναυτικές ικανότητες των προϊστορικών Ελλήνων, η τεχνογνωσία κατασκευής σκαφών κλπ
• Οι σημαντικές γεωγραφικές γνώσεις τους (και πως προέκυψαν) που αφορούν την Μεσόγειο, την Ισπανία, την Αγγλία (Κασσιτερίδες νήσοι) αλλά και τον Ατλαντικό
• Οι σημαντικές αστρονομικές γνώσεις τους, που τους βοηθούσαν να προσανατολίζονται και να πλέουν εντός αλλά κυριότερα εκτός Μεσογείου
• Ποιές είναι οι πραγματικές περιοχές στις οποίες περιπλανήθηκε ο Οδυσσέας (ποια νησιά / περιοχές του Ατλαντικού ή της Μεσογείου), με βάση τις αναφορές της Οδύσσειας, πως αυτό αποδεικνύεται, αλλά και παραδείγματα (βλ. το κείμενο που ακολουθεί)

Μία ευχάριστη και ουσιώδης παρέμβαση έγινε από τον πρόεδρο του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Ανοικτής Θαλάσσης (ΠΟΙΑΘ) κ. Μαραγκουδάκη που μας μετέφερε τις προσωπικές του εμπειρίες από τα ταξίδια του που αφορούσαν τα ρεύματα του Ατλαντικού Ωκεανού και πως ο Οδυσσέας τα χρησιμοποίησε για να φέρει εις πέρας το ταξίδι του.

Μετά το πέρας της διαλέξεως, τέθηκαν στον ομιλητή ερωτήματα των παρευρισκομένων επί του θέματος και των όσων αναφέρθηκαν στην ομιλία και ακολούθησε συζήτηση.

Η Άγνωστη Ελληνική Ιστορία θέλει να ευχαριστήσει :

Τον κύριο Ζ. Πετρίδη (συγραφέας και ομιλητής)
Τον κύριο Ν. Πουλιανό (πρόεδρος της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος)
τον κύριο Μαραγκουδάκη (πρόεδρος του Π.Ο.Ι.Α.Θ.) που μας πρόσφερε την αίθουσα που έγινε η ομιλία και
όλους και όλες εσάς που μας τιμήσατε με την παρουσία σας.

 

 

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα δείγμα της εργασίας του κ. Πετρίδη και προέρχεται από την σχετική σελίδα μας ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ/ Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΩΣ Οι Έλληνες έχουν μία αποδεδειγμένη ναυτική ιστορία που ξεκινάει τουλάχιστον από το 7.250 π. Χ. όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα του σπηλαίου Φράχθι στην Αργολίδα.(βλ. σχετική σελίδα με τα ευρήματα - αποδείξεις της αρχαιότερης ναυσιπλοΐας) «...Η μοναδικότης του Ελληνικού γεωγραφικού χώρου, ήτοι η παρουσία εις μικράν σχετικώς έκτασιν, το Αιγαίον Πέλαγος, εκατοντάδων νήσων, επέτρεψε εις τους προϊστορικούς κατοίκους του, λίαν ενωρίς την ανάπτυξιν της δια θαλάσσης επικοινωνίας. Με την πάροδο των ετών και την απόκτησιν πείρας θαλασσίων ταξιδίων, οι Αιγαίοι ναυτικοί έγιναν τολμηρώτεροι, πλεύσαντες προς βορράν εις τον Εύξεινον πόντον, προς νότον εις Αίγυπτον και "Φοινίκην" και δυσμάς εις Ιταλίαν και Ιβηρίαν. Ανακαλύψαντες ότι η θάλασσα εις ην εταξίδευον περιεβάλλετο παντού υπό ξηράς με μία μόνον έξοδον, δεν εδίστασαν να εξέλθουν τραπέντες όπως είδομεν προς βορράν (σημ. της ΑΕΙ- Κασσιτερίδες νήσοι = Αγγλία) δια τον κασσίτερον και δια το ήλεκτρον, αλλά και προς δυσμάς ως θ' αποδείξωμεν...» ("ΟΔΥΣΣΕΙΑ" ελληνική έκδοση, σελίδα 139) Η Ελληνική γραμματεία είναι πλούσια σε αναφορές για τις γεωγραφικές γνώσεις των αρχαίων προγόνων μας. Στην μελέτη του κ. Πετρίδη παρουσιάζονται στοιχεία που αφορούν τις γεωγραφικές γνώσεις για περιοχές : του Βορρά (Υπερβόρειοι) της Ανατολής (Ασίας) του Νότου (Αιθιοπία, Κυρηναϊκή, Αίγυπτος, λοιπή βόρεια Αφρική) και της Δύσεως (Ιταλία, νήσοι δυτικώς της Ιταλίας α) Σαρδηνία, β) Κορσική γ) Έλβα δ) Κάπρι ε) Ίσκια , Ιβηρική χερσόνησος, Γαλλία, βόρειο-ανατολική Ευρώπη, Βρετανία - Ιρλανδία Από την Ελληνική γραμματεία προκύπτει ότι οι Έλληνες έχουν μεγάλη εξοικείωση με τις αστρονομικές παρατηρήσεις (παράδειγμα οι αστρονομικές αναφορές των Ορφικών ύμνων - βλ. σχετική σελίδα "ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝA") και οι ναυτικοί της εποχής χρησιμοποιούν τους αστερισμούς για να προσανατολίζονται κατά την διάρκεια της νυχτερινής πλεύσης τους. Μεγάλη βαρύτητα στην έρευνα του ταξιδιού του Οδυσσέως έχουν οι αστρονομικές αναφορές της Οδύσσειας. Αναφέρεται από τον Όμηρο ότι «ΑΡΚΤΟΝ Θ' ΗΝ ΚΑΙ ΑΜΑΞΑΝ ΕΠΙΚΛΗΣΙΝ ΚΑΛΕΟΥΣΙΝ, ΗΤ' ΑΥΤΟΥ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ Τ' ΩΡΙΩΝΑ ΔΟΚΕΥΕΙ, ΟΙΗ Δ' ΑΜΜΟΡΟΣ ΕΣΤΙ ΛΟΕΤΡΩΝ ΩΚΕΑΝΟΙΟ ΤΗΝ ΓΑΡ ΔΗ ΜΙΝ ΑΝΩΓΕ ΚΑΛΥΨΩ, ΔΙΑ ΘΕΑΩΝ, ΠΟΝΤΟΠΟΡΕΥΟΜΕΝΑΙ ΕΠ' ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΧΕΙΡΟΣ ΕΧΟΝΤΑ» (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ε 273) δηλαδή : "και την 'Αρκτον (Μ. 'Αρκτο) που την ονομάζουν και 'Αμαξα, που κλωθογυρίζει αυτού και παραφυλάει τον Ωρίωνα και που μονάχ' αυτή είναι αμέτοχη στα λουσίματα του Ωκεανού, (σημ. της ΑΕΙ : δηλαδή ο αστερισμός είναι αειφανής - δεν πέφτει κάτω από τον ορίζοντα) τον συμβούλεψε λοιπόν η υπέροχη θεά η Καλυψώ να ταξιδεύει έχοντας στ' αριστερό του χέρι αυτήν". Στο κείμενο αυτό περιέχονται σημαντικότατες πληροφορίες. «...Ο Όμηρος ομιλεί περί "Ωκεανού" και όχι "Πόντου" και όπως είδομεν "Ωκεανόν" οι αρχαίοι Έλληνες ωνόμαζαν την περιβάλλουσαν την οικουμένην θάλασσαν (σημ. της ΑΕΙ : η θάλασσα έξω από τις Ηράκλεις στήλες) περί αυτού συμφωνεί και ο Στράβων "ΤΑΥΤΑ ΓΑΡ ΠΑΝΤΑ ΦΑΝΕΡΩΣ ΕΝ ΤΩ ΑΤΛΑΝΤΙΚΩ ΠΕΛΑΓΕΙ ΠΡΑΤΤΟΜΕΝΑ ΔΗΛΟΥΤΑΙ" (c26) δηλαδή : Όλα αυτά είναι καταφανές ότι δηλούνται (υπό του Ομήρου) ως τελούμενα εις τον Ατλαντικόν"...» ("ΟΔΥΣΣΕΙΑ" ελληνική έκδοση, σελίδα 182) Η πολυετής εμπειρία του Ζ. Πετρίδη ως ιστιοπλόου τον βοήθησε να επιβεβαιώσει ή και να διορθώσει (όπου αυτό ήταν απαραίτητο) τα συμπεράσματα της Ε. Μέρτζ, με βάση τις αναφορές που υπάρχουν από τον Όμηρο για την διάρκεια του ταξιδιού από σταθμό σε σταθμό και τις επιπρόσθετες λεπτομέρειες που τυχόν αναφέρονται (π.χ. κατεύθυνση ανέμου, πορεία πλοίου, περιγραφές των νησιών κλπ). Παράδειγμα : ΑΙΟΛΙΑ = Βαλεαρίδες «..Γράφει ο Όμηρος : "ΔΩΚΕ ΜΟΙ ΕΚΔΕΙΡΑΣ ΑΣΚΟΝ ΒΟΟΝ ΕΝΝΕΩΡΟΙΟ, ΕΝΘΑ ΔΕ ΒΥΚΤΑΩΝ ΑΝΕΜΟΝ ΚΑΤΕΔΗΣΕ ΚΕΛΕΥΘΑ, ΚΕΙΝΟΝ ΓΑΡ ΤΑΜΙΗΝ ΑΝΕΜΩΝ ΠΟΙΗΣΕ ΚΡΟΝΙΩΝ ΗΜΕΝ ΠΑΥΜΕΝΑΙ ΗΔ' ΟΡΝΥΜΕΝ ΟΝ Κ' ΕΘΕΛΗΣΙΝ. ΝΗΙ Δ' ΕΝΙ ΓΛΑΦΥΡΗ ΚΑΤΕΔΕΙ ΜΕΡΜΙΘΙ ΦΑΕΙΝΗ ΑΡΓΥΡΕΗ, ΗΝΑ ΜΗΤΙ ΠΑΡΑΠΝΕΥΣΗ ΟΛΙΓΟΝ ΠΕΡ, ΑΥΤΑΡ ΕΜΟΙ ΠΝΟΙΗΝ ΖΕΦΥΡΟΥ ΠΡΟΕΗΚΕΝ ΑΗΝΑΙ, ΟΦΡΑ ΦΕΡΟΙ ΝΗΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΣ" (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Κ19) Δηλαδή "Μου 'δωσε ένα ασκί εννιάχρονου βοδιού, που το έγδαρε, κι έκλεισε κει μέσα τις κινήσεις των ανέμων με τα πολλά τους βουητά, γιατί εκείνον είχε κάμει ο γιός του Κρόνου επιστάτη στους ανέμους, για να σταματάη και να αμολάη όποιον του αρέσει. Κι έδεσε το ασκί μέσα στο βαθουλωτό καράβι με γυαλιστερή, ασημένια κλωστή, για να μην φυσάει έστω και λίγο. 'Αφησε μονάχα τον Ζέφυρο (δυτικό) να φυσάει για χάρη μου, για να πάη στην πατρίδα και τα πλοία κι εμάς τους ίδιους." Ώστε ο Αίολος παρακληθείς υπό του Οδυσσέως, εδέσμευσεν όλους τους ανέμους, αφήσας μόνο τον ούριον δι' αυτόν, Ζέφυρον - δυτικός, όπερ σημαίνει ότι ο Οδυσσεύς ευρίσκετο δυτικώς της Ιθάκης και περίπου στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με αυτήν. Και η διήγησις συνεχίζει : "ΕΝΝΗΜΑΡ ΜΕΝ ΟΜΩΣ ΠΛΕΟΜΕΝ ΝΥΚΤΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΗΜΑΡ, ΤΗ ΔΕΚΑΤΗ Δ' ΗΔΗ ΑΝΕΦΑΙΝΕΤΟ ΠΑΤΡΙΣ ΑΡΟΥΡΑ" (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Κ28) δηλαδή : " Εννιά μερόνυχτα συνέχεια ταξιδεύαμε και στις δέκα άρχισε να ξεχωρίζει πια η γη της πατρίδας" (σημ. της ΑΕΙ : άρα η νήσος Αιολία πρέπει να είναι ένα νησί που να ευρίσκεται δυτικά της Ιθάκης και να απέχει απόσταση που ισοδυναμεί με ταξίδι επί 9 μέρες με ευνοϊκό άνεμον) Η απόστασις νήσοι Lipari - νήσος Ιθάκη δεν υπερβαίνει τα 270 μίλια και δια 9-ήμερον πλούν η μέση ταχύτης είναι : 270:9: 4=1,25 κόμβοι, αλλά μία ωριαία ταχύτητα πλέυσης 1,25 κόμβων δεν είναι "εύνοια" του Αιόλου, αλλά μαρτύριο... Αντιθέτως η απόστασις : νήσος Μαγιόρκα - Σαρδηνία - Σικελία - Ιθάκη είναι 870 μίλια και δια 9-ήμερον πλούν η μέση ταχύτης είναι : 870:9:24=4,03 κόμβοι, δηλαδή μία ταχύτης ενός ήρεμου θαλάσσιου περιπάτου, δεκτή από πάσης απόψεως. 'Αρα να η "νήσος του Αιόλου"...» ("ΟΔΥΣΣΕΙΑ" ελληνική έκδοση, σελίδα 216) Από τα ανωτέρω συμπεραίνεται ότι ο Οδυσσέας δεν έφτασε στην Αμερικανική ήπειρο από τύχη, παρασυρόμενος από τα θαλάσσια ρεύματα (άποψη την οποία έχει η κ. Ε. Μέρτζ). Αποδεικνύεται ότι οι Έλληνες είχαν και ποντοπόρα πλοία, ισχυροτάτης κατασκευής, ταχέα και ευέλικτα Γνώριζαν πολύ καλά και την ναυτική τέχνη, αλλά και την τέχνη του ναυτίλου, εκμεταλλευόμενοι τις δυο κινητήριες δυνάμεις των πλοίων : τα κουπιά και τα πανιά. για να οδηγήσουν τα σκάφη τους εκεί που επιθυμούσαν. Οι εικόνες καθώς και μέρος των κειμένων προέρχονται από τα βιβλία του Ζ. Πετρίδη α) ΟΔΥΣΣΕΙΑ - μία ναυτική εποποιία των Ελλήνων εις την Αμερικήν (Αθήνα 1994) β) HOMER'S ODYSSEY - America's discovery by the ancient Greeks (βελτιωμένη έκδοση - Athens1999) Πληροφορίες για τα βιβλία του κ. Πετρίδη υπάρχουν στην σελίδα http://www.otenet.gr/homers-odyssey

 

Μερικά στοιχεία για τον συγγραφέα-ομιλητή

 

Ο Ζίγκφριντ Πύρρου Πετρίδης γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1929 εκ πατρός γυμνασιάρχου, Βορειοηπειρώτου. Είναι διπλωματούχος Μηχανολόγος - Ηλεκτρολόγος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από το 1959 είναι ιδιοκτήτης ιστιοπλοϊκού σκάφους. Είναι μέλος του Πανελληνίου Ομίλου Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θαλάσσης (Π.Ο.Ι.Α.Θ.) από το 1969 και επί σειρά ετών μέλος του Δ.Σ. του και μέλος του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος (Ν.Ο.Ε.) από το 1980 και μέλος του Δ.Σ. του. Συμμετέχει είτε ως πλήρωμα είτε ως κυβερνήτης σε αγώνες ανοικτής θαλάσσης για ιστιοφόρα σκάφη από το 1969. Η πολυετής εμπειρία του ως ιστιοπλόου κάνει την μελέτη του ακόμη πιο ενδιαφέρουσα και τον βοήθησε να επιβεβαιώσει ή και να διορθώσει (όπου αυτό ήταν απαραίτητο) τα συμπεράσματα της Ε. Μέρτζ, για το ταξίδι του Οδυσσέα εντός Μεσογείου, αλλά και εκτός αυτής στον Ατλαντικό Ωκεανό. Η μεγάλη του αγάπη εκτός από την θάλασσα είναι η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και η προσπάθεια αποκάλυψης των σημαντικότατων γνώσεων αστρονομίας, ναυσιπλοΐας και γεωγραφίας που είχαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας.

Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν :

στο βιβλίο του Ζ. ΠΕΤΡΙΔΗ "ΟΔΥΣΣΕΙΑ-Μία ναυτική εποποιϊα προϊστορικών Ελλήνων εις την Αμερικήν"
στο βιβλίο της HENRIETTE MERTZ "ΟΙΝΩΨ ΠΟΝΤΟΣ" εκδόσεις ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ
στο βιβλίο του ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΣΣΑ "Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ" εκδόσεις Εγκυκλοπαίδειας του ΗΛΙΟΥ
στο βιβλίο του ENRICO MATTIEVICH "ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΛΑΣΗ" εκδόσεις ΕΚΑΤΗ
στο βιβλίο του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΞΙΩΤΗ "ΝΕΟ ΦΩΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ"